Hina-matsuri

8 Marca w Polsce obchodzimy Dzień Kobiet, o odpowiedniku tego święta pisałam już w poście o Koreańskich walentynkach, a jak wygląda ten dzień w Japonii?

Źródło: Google

Hina-matsuri (雛祭)- Święto Lalek, Święto Dziewcząt, jest to święto obchodzone w Japonii 3 marca. Z racji, że dzień ten wypada, według kalendarza księżycowego, w sezonie kwitnienia brzoskwiń, to bywa również ono nazywane Momo-No Sekku (Święto Brzoskwiń)

Święto Lalek to jedno z pięciu świąt sekku, przejętych z Chin. Święto to było znane już w epoce Heian (794-1192). Jest to dzień modlitwy w intencji dobrobytu dziewcząt. Święto Hina-matsuri wywodzi się od starożytnych chińskich praktyk magicznych. W trakcie tych praktyk wszystkie grzechy cielesne, choroby i troski przenoszone były na lalki, które następnie wrzucane były do rzeki. W niektórych regionach Japonii po dzień dzisiejszy zachował się podobny stary zwyczaj zwany hina-okuri lub hagashi-bina, w którym to papierowe lalki spławiane są z nurtem rzeki, późnym popołudniem 3 marca.

Figurki hina-ningyō nie są oczywiście lalkami służącymi codziennej zabawie. Są one wystawiane do oglądania w okresie do dwóch tygodni przed świętem 3 marca; powinny jednak być schowane w ciągu 3 dni po tym święcie. Istnieje bowiem przesąd, że jeśli nie schowa się lalek w odpowiednim czasie, to córka zostanie starą panną.

Źródło: Google

Japońskie rodziny w których są oczywiście dziewczęta w tym dniu wystawia hina-ningyō (雛人形), czyli specjalny zestaw lalek. Minimalny zestaw składa się z figurki pary cesarskiej, ale cały komplet składa się z 15 lalek.

Na samej górze znajdują się najważniejsze figurki: po lewej stronie cesarz (Obina, Odairi-sama), po prawej cesarzowa (Mebina, Ohina-sama). Strój cesarzowej stanowi dwunastowarstwowa, jedwabna szata ceremonialna, nazywana jūni-hitoe. Taki strój bywa noszony nawet w dzisiejszych czasach podczas uroczystości zaślubin w rodzinie cesarskiej. Oczywiście do stroju jūni-hitoe przewidziane jest odpowiednie uczesanie (suberakashi) – włosy są zbierane z tyłu na wysokości szyi i opadają luźno na plecy. W rękach cesarzowa trzyma wachlarz, wykonany z japońskiego cyprysu.

Na drugiej półce znajdują się trzy damy dworu (sannin-kanjo), które trzymają naczynia z winem ryżowym sake.

Półkę niżej znajdują się figurki pięciu muzykantów (gonin-bayashi), którzy przy pomocy śpiewu (utaikata) oraz instrumentów (bębnów i fletów) zabawiają resztę dworskiego towarzystwa.

Poniżej muzykantów stawiani są dwaj ministrowie (zuishiin). Są to: udaijin – minister prawej strony i sadajin – minister lewej strony. Na starym japońskim dworze lewa strona uważana była za ważniejszą, wybierano na to stanowisko osoby starsze, ze względu na ich mądrość. Dlatego lalka sadaijina ma długą białą brodę i wygląda starzej niż lalka udaijina.

Na samym dole znajduje się trzech strażników, uzbrojonych w miecze, łuki i strzały.

Pomiędzy figurkami lalek możemy dostrzec porozstawiane drzewka (ukon-no tachibana – drzewko mandarynkowe i sakon-no sakura – drzewko wiśni) oraz małe meble i talerzyki z potrawami. Całość dopełniają bukiety kwiatów, które są nieodzowną częścią wystroju wnętrza, szczególnie bukiety kwiatów brzoskwini, symbolizujących szlachetność, spokój i opanowanie.

Źródło: Google

Lalki hina przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Jeżeli w rodzinie nie było takich lalek to dziadkowie lub rodzice kupują go dziewczynce na jej pierwsze święto Hina-matsuri (hatsu-zekku). Zestawy lalek bywają bardzo drogie, niektóre kosztują nawet ponad milion jenów (31 661,53 PLN 8.03.2018). Jak we wszystkim istnieją różne pułapy cenowe zależne od poziomu artystycznego wykonania: kostiumów i główek lalek. Wiele kompletów takich lalek przetrwało całe stulecia – tym bardziej są one niezwykle cenne. Z racji, że coraz więcej japońskich rodzin mieszka w małych mieszkaniach, coraz bardziej popularne staje się redukowanie zestawu tylko do pary cesarskiej.

Źródło: Google

Jak przy każdym święcie istnieją specjalne potrawy, należą do nich przede wszystkim różne słodycze, symbolicznie ofiarowywane lalkom, lecz jeszcze chętniej zjadane przez ich małe właścicielki. W tym dniu możemy spróbować różnego rodzaju ryżowych ciasteczek: hishimochi (pomalowane na czerwono lub różowo, biało i zielono; kolor czerwony ma odganiać demony, biały oznacza czystość, a zielony jest kolorem zdrowia) i sakura-mochi (ryżowe ciasteczka z fasolowym nadzieniem i polewą wiśniową), hina-arare (jeszcze inne ryżowe ciasteczka).Należy do nich również shiro-zake, czyli słodkie i łagodne, białe sake. Oprócz słodyczy podaje się także chirashi-zushi, czyli potrawa sushi, podawana w miseczce lub drewnianym pudełku wypełnionym ryżem (zwilżonym octem) i ułożonymi, rozrzuconymi na nim różnorodnymi składnikami: owocami morza, grzybami shiitake, krewetkami, warzywami, czy tofu.

Od lewego górnego rogu: hishimochi, sakura-mochi, hina-arare, chirashi-zushi
Źródło: Google

Japońscy chłopcy obchodzą swoje święto (Tango-no Sekku) 5 maja. Obecnie 5 maja to japoński odpowiednik Dnia Dziecka, Kodomo-no Hi (1 czerwca nie jest obchodzony).